တၢ်လၢ ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
ပှၤလၢအဘၣ်ဂာ်ဒီး COVID-19 တဖၣ်အတၢ်ဆါပနီၣ်ကအိၣ်ဒံးဒီး ယံာ်ထၢ-တၢ်ဒိၣ်ဘၣ်တဖၣ်ပိာ်ထွဲထီၣ်၀ဲ ဒၣ်အတၢ်ဘၣ်ဂာ်န့ၣ် တၢ်ကိးအီၤလၢ “ယံာ်ထၢ COVID” မ့တမ့ၢ် “တလၢ-COVID တၢ်ဆါပနီၣ်ဖှိၣ်” န့ၣ် လီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ယံာ်ထၢ COVID လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်န့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ် အါမးန့ၣ်လီၤ. ပဆဲးမၤလိအါ ထီၣ်ဒံး၀ဲဒၣ်ဒံး ဒ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးဒီး ယံာ်ထၢ COVID အိၣ်ဒံး၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယံာ်ထၢ COVID ကဲထီၣ်သ့ ဖဲပှၤတဂၤဂၤဆိးက့လၢ COVID-19 ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆါယံာ်ထၢတမံၤ, ဒီးအခီပညီမ့ၢ်ဝဲ ယံာ်ဝဲဖးယံာ်ညါ ဒီး/မ့တမ့ၢ် ကဲထီၣ်ဒီးဘျါက့ၤ လၢအဆၢကတီၢ်ဖးယံာ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ် ပှၤကိးအီၤလၢ "COVID အဝံၤတၢ်ဆါဖှိၣ်", "COVID-19 အဝံၤတၢ်ဆါ (PCC)" မ့တမ့ၢ် "COVID တၢ်ဆါလၢဘၣ်တူၢ်အီၤဖးယံာ်" န့ၣ်လီၤ.
ယံာ်ထၢ COVID မ့ၢ်တၢ်ဆါအသီအဃိ တၢ်တသ့ၣ်ညါအဂ့ၢ် အိၣ်ဝဲဒံး အါမးန့ၣ်လီၤ. SARS-CoV-2 ဘဲရၢး(စ)လၢ အဒုးကဲထီၣ် COVID-19 န့ၣ် တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်အီၤအဆိကတၢၢ်တဘျီလၢ 2019 န့ၣ်လီၤ. ပမၤလိအါထီၣ်တၢ် ဒ်တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ လဲၤအသးကွ့ၢ်ကွ့ၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ယံာ်ထၢ COVID အတၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်
ယံာ်ထၢ COVID တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲအလါတဖၣ် မ့တမ့ၢ် အနံၣ်တဖၣ်ဖဲ COVID-19 တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ် ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ် လီၤဆီလိာ်သးလၢပှၤတဂၤဒီးဂၤသ့ ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ကွၢ်နီၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ်အီၤကီန့ၣ်လီၤ.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC, တၢ်ကၢၤဒီးတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါလီၢ်ခၢၣ်သး တဖၣ်), ပာ်ဖျါဝဲလၢ ယံာ်ထၢ COVID အတၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ် အိၣ်ဝဲ 200 ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ် နးထီၣ်သ့ ဖဲတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢ နီၢ်ခိမ့တမ့ၢ်သးတၢ်ဆိကမိၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်လၢ အကဲထီၣ်အါတက့ၢ်အပူၤ ပၣ်ဃုာ်ဒီး-
- တၢ်လီၤဘှံးလီၤဘှါ လၢအမၤတံာ်တာ် တနံၤဘၣ်တနံၤတၢ်အိၣ်မူ
- အါတက့ၢ်တူၢ်ဘၣ်တမုာ် (တၢ်ပာ်ဖျါအီၤကီ) ဖဲတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢ နီၢ်ခိမ့တမ့ၢ်သးတၢ်ဆိကမိၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ
- ဆိကမိၣ်တၢ် မ့တမ့ၢ် သးစၢၢ်ဆၢတၢ်ကီ, လၢတၢ်ကိးအီၤစ့ၢ်ကီးလၢ “ခိၣ်နူာ်တယူၤ”
- တၢ်လိၤကိၢ်
- တၢ်ကသါကီခဲ
- တၢ်ကူး
- သးနါပှၢ်ဆါ
- သးဖျၢၣ်စံၣ်ချ့ (သးဖျၢၣ်စံၣ်တမူာ်တနီၢ်)
- တၢ်အစိ ဒီး/မ့တမ့ၢ် တၢ်အရီၢ် ဆီတလဲ
- ခိၣ်ဆါ
- တၢ်မံတန့ၢ်
- တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်ကၢ်သးလီၤ
- ခိၣ်မူၤဖဲနဆၢထၢၣ်အခါ
- စုဆၢခီၣ်ဆၢ မ့တမ့ၢ် ညၣ်ထူၣ်ဆါ
- တၢ်တူၢ်ဘၣ်ဒ် တၢ်ဘၣ်ဆဲး, တၢ်သံၣ်, တၢ်အ့ၣ်ထုးအ့ၣ်စိၢ်
- ဟၢဖၢဆါ
- ဟၢဖၢလူ
- ဟၢဖၢကျၢၤ
- တၢ်ကပြုထီၣ်
- ပိာ်မုၣ်လုၢ်လၢ်ဟဲအဆၢကတီၢ်အကွီၢ် အတၢ်ဆီတလဲ
မတၤဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID သ့လဲၣ်.
ပှၤတဂၤလၢ်လၢ် လၢအဆိးက့တ့ၢ်လၢ COVID-19 န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID သ့, ဖဲအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖျါ လၢအဆိးက့လၢ COVID-19 အခါဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဆိးက့လၢ COVID-19 အါန့ၢ်တဘျီတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢ ကန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID ဖဲအဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ လၢတၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤအီၤဖဲ လါယူၤ 2024 ပာ်ဖျါဝဲလၢ တၢ်တယာ်လၢ ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢ Washington တဖၣ်အကျါ 6.4% န့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲယံာ်ထၢ COVID ဖဲလါအီးကထိဘၢၣ် 2023, ဒီးတၢ်တယာ်ဝဲလၢ ပှၤအဂၤ 117,000 န့ၣ် တၢ်ကီခဲတၢ်တံာ်တာ်အိၣ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် လၢတနံၤဘၣ်တနံၤတၢ်အိၣ်မူဟူးဂဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါအံၤ ဃုထံၣ်တ့ၢ်ဝဲစ့ၢ်ကီးလၢ အခဲအံၤ ပှၤတူၢ်ဘၣ်ယံာ်ထၢ COVID အနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ် အါကတၢၢ်လၢ Washington လီၢ်ကဝီၤခၢၣ်သးဒီး မုၢ်ထီၣ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. Washington အပူၤပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တဖၣ်အမျးကယၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒွးတယာ်အီၤညီနုၢ်လၢ Household Pulse Survey (တၢ်ဃုမၤလိပှၤတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူလၢဟံၣ်) န့ၣ်လီၤ.
CDC စံးဝဲလၢ ပှၤလၢခွဲးယာ်အိၣ်အါလၢ ကအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တဖၣ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး-
- ပိာ်မုၣ်တဖၣ်.
- ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤသးပှၢ်တဖၣ်.
- ပှၤလၢ အိၣ်ပာ်စၢၤဒီးတၢ်ဆါတဖၣ်.
- ပှၤဟ့းစပဲနံး ဒီးလထံနိၣ်တဖၣ်.
- ပှၤလၢဆိးက့နးမး မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်လၢ COVID-19 အဃိတဖၣ်.
- ပှၤလၢတဆဲးတ့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်.
ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်တထဲသိးတုၤသိး လၢတၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်အါဒိၣ် လၢကအိၣ်ဒီးဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဘၣ်ဒိ လၢယံာ်ထၢ COVID အဃိန့ၣ်လီၤ. တၢ်တထဲသိးတုၤသိး လၢတၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆါ အိၣ်ထီၣ်ဝဲ ဖဲပှၤတကရူၢ် ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်ဆါ တၢ်ဒ်သိးလိာ်သး ခီဖျိတၢ်ဂ့ၢ်ဂံၢ်ထံးတဖၣ်လၢ အဘၣ်ဒိတၢ်ဖံးတၢ်မၤကျိၤကျဲဒီတခါညါ, တၢ်ဟးဆှဲးအီၤသ့ ဒီးတတီတလိၤတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
Office of the Assistant Secretary of Health (OASH, ဆူၣ်ချ့နဲၣ်ရွဲၣ်စၢၤဝဲၤဒၢး) ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤကရူၢ်တဖၣ်လၢ အဒိးန့ၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲစှၤ မ့တမ့ၢ် တူၢ်ဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအလၤကပီၤတဖၣ် (တၢ်မဲာ်ဆှး မ့တမ့ၢ် တၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢတၢ်ကမၣ်အိၣ်) ခီဖျိလၢဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်မၤကျိၤကျဲအဃိန့ၣ် အခွဲးယာ်စှၤလၢ တၢ်ကဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ် ယံာ်ထၢ COVID တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ.
နဖးအါထီၣ်ဘၣ်ဃး OASH ဘှါဆှဲဝဲ တၢ်တဃူလိာ်ဃီလိာ်သးလၢ ယံာ်ထၢ COVID အပူၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ် ဖဲအံၤတက့ၢ်.
တၢ်ဒီသဒၢ ယံာ်ထၢ COVID
နဒီသဒၢသ့ ယံာ်ထၢ COVID ခီဖျိတၢ်တဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ လၢနကဘၣ်ဆဲးခဲလၢာ် မ့ၢ်နတၢ်တြီဆၢကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢ COVID-19 အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤလၢအဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတုၤခဲအံၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID စှၤန့ၢ် ပှၤတဆဲးဘၣ်ဒံး ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ပီးတၢ်လီအဂၤတဖၣ် လၢနစူးကါသ့ ဒ်သိးကတြီဆၢ COVID-19 တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တဖၣ်အကျါ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သိးနီၣ်ကျၢၢ်ဘၢနါဒ့ကိာ်ပူၤ, တၢ်မၤဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ် ကလံၤအတၢ်နုာ်လီၤဟးထီၣ် ဒီးတၢ်ပှံၢ်ကလံၤ, တၢ်သ့စုခဲအံၤခဲအံၤ လၢဆးပၠၣ်ဒီးထံ, တၢ်မၤကဆှီမဲာ်ဖံးခိၣ် လၢပှၤထိးအီၤအဘျီအါတဖၣ်, တၢ်အိၣ်ယံၤဒီးပှၤဂၤ, ဒီးတၢ်မၤကွၢ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး COVID-19 န့ၣ် ဒီသဒၢပှၤဂၤလၢ COVID-19 ခီဖျိတၢ်ပိာ်ထွဲ တၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤတက့ၢ်.
ဒီသဒၢနနီၢ်ကစၢ်လၢ ယံာ်ထၢ COVID- ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတက့ၢ် (အဲကလံးကျိာ်) (PDF)
မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ COVID-19 အဂီၢ်
တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ် ယံာ်ထၢ COVID
တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ် ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် ကီခဲသ့လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တနီၤန့ၣ် ကနၢ်ပၢၢ်အဂီၢ်ကီခဲသ့လီၤ. အခဲအံၤန့ၣ် တၢ်ဟံးန့ၢ်မၤကွၢ်နီၢ်ခိသွံၣ်ထံ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဒိသမံသမိးတၢ် ဒ်သိးကဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ် ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်. ပှၤဆါမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID ဒၣ်လဲာ် ကသံၣ်ကသီတၢ်မၤကွၢ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒုးနဲၣ်ဝဲဒၣ် အစၢမူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ယံာ်ထၢ COVID အက့ၢ်ပနီၣ် မ့တမ့ၢ် အက့ၢ်အဂီၤတဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်လိာ်သးဒီး တၢ်ဆါယံာ်ထၢအဂၤတဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
ပှၤတနီၤလၢအစံးလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဒီး COVID-19 တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် တဒိးတၢ်မၤကွၢ်အီၤလၢ COVID-19 ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဆိးက့ အခီၣ်ထံး တဘျီ အခါဘၣ်. တၢ်န့ၣ်အဃိ ကီခဲဝဲလၢ ကပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး COVID-19 ဒီး မၤသဘံၣ်သဘုၣ် တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဆါ သ့န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ် ဒိးတၢ်မၤကွၢ်လၢ COVID-19 အဂီၢ် ဖဲနဆိးက့အခီၣ်ထံးတဘျီအခါန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ်န ယံာ်ထၢ COVID လၢခံ, မ့ၢ်လိၣ်ဘၣ်, သ့န့ၣ်လီၤ.
ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ် တၢ်သမံသမိးစရီလၢ ယံာ်ထၢ COVID အဂီၢ် (CDC) (အဲကလံးကျိာ်)
တၢ်ဆါအသီ ဒီးတၢ်ဆါလၢအိၣ်ပာ်စၢၤတဖၣ်
ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတၢ်မၤကျဲတဘျုးခါ သ့န့ၣ်လီၤ. ပှၤဆါတဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါလၢ တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ်အီၤသ့ တခါမ့တမ့ၢ်အါန့ၢ်အီၤ, ဒ်အမ့ၢ် နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢဒုးက့ၤ နီၢ်ခိအစဲ(လ)လၢအဆူၣ်ချ့တဖၣ်ဒီး myalgic encephalomyelitis/chronic fatigue syndrome (ME/CFS) န့ၣ်လီၤ.
အဝဲအံၤအခီပညီမ့ၢ် ပှၤလၢအိၣ်ဒီး COVID-19 တဖၣ်အဂီၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢအသီ ဟဲအိၣ်ထီၣ်သ့ ဒ်အမ့ၢ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. ဆူၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢအအိၣ်ပာ်စၢၤလၢညါဒ်အမ့ၢ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါဒီးသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် အနးထီၣ်၀ဲဒၣ်သ့ဖဲအဘၣ်ဂာ်ဒီး COVID-19 တၢ်ဆါ၀ံၤအလီၢ်ခံ န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်မူဃုာ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID
ကဘၣ်ဃုထံၣ်ပာ်ပနီၣ် ဒီးကူစါယါဘျါ ယံာ်ထၢ COVID ဒ်လဲၣ်န့ၣ် လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤ အိၣ်ဝဲဒံး အါမးန့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ပှၤဂၤလၢအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် မၤတံာ်တာ်သးသ့န့ၣ်လီၤ. ယံာ်ထၢ COVID န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်အကလုာ်ကလုာ် လၢပှၤတဂၤဒီး တဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တနီၤန့ၣ် တၢ်ကူစါအီၤသ့ဘၣ်ဆၣ် တနီၤန့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်ပှၤဂၤ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ တဆူၣ်တကျၢၤသ့န့ၣ်လီၤ.
သ့ၣ်နီၣ်လၢ နတအိၣ်ထဲတဂၤဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. Centers for Disease Control and Prevention ပာ်ဖျါဝဲလၢ ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤလၢအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တဖၣ် 4 ဂၤအကျါ 1 ဂၤန့ၣ် စံးဝဲလၢ တၢ်ဆါအံၤ တြီမၤတံာ်တာ် အဝဲသ့ၣ်အတနံၤဘၣ်တနံၤတၢ်အိၣ်မူန့ၣ်လီၤ. တၢ်နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်ဆီၣ်ထွဲကရူၢ် တဖုန့ၣ် မၤကိညာ်ထီၣ်သ့ တၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢနအိၣ်ထဲတဂၤန့ၣ်လီၤ.
မၤလိအါထီၣ်-
- ဖးဘၣ်ပှၤဂၤတဖၣ်အတၢ်ဂ့ၢ် ဘၣ်ထွဲဒီး ယံာ်ထၢ COVID တက့ၢ် (storycorps.org) (အဲကလံးကျိာ်)
- LongCOVIDFamilies.org (အဲကလံးကျိာ်)
ဃ့ဒိးန့ၢ် တၢ်သုးကျဲၤဆီၣ်ထွဲနၤတက့ၢ်. တၢ်သုးကျဲၤဆီၣ်ထွဲတမံၤ မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီတလဲတမံၤ လၢတၢ်မၤအီၤ လၢပှၤတဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်တမံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်အဃိ ပှၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ မ့တမ့ၢ် ပှၤမၤတသ့ တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤသ့ တချုးဆိးက့အခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလီၢ် ဒီးကၠိတၢ်မၤမူဒါတဖၣ်န့ၣ် ကီခဲသ့လၢ ပှၤကသုးကျဲၤဖံးမၤအီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤကစၢ်ဒီးကၠိတဖၣ်န့ၣ် အမူဒါကအိၣ်လၢ ကမၤန့ၢ် တၢ်သုးကျဲၤဆီၣ်ထွဲလၢအကြၢးတဖၣ် လၢနတၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဖး 'ယံာ်ထၢ COVID ဒီးက့ၢ်ဂီၤကွဲၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်' လၢလာ်အံၤတက့ၢ်.
မၤလိအါထီၣ်-
- တၢ်အိၣ်ယၢၤမၤစၢၤစရီလၢ တၢ်ပၢဆှၢသုးကျဲၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဆိးလၢပှၤတဝၢပူၤအဂီၢ် (အဲကလံးကျိာ်)
- [u]တၢ်သုးကျဲၤပၢဆှၢလၢကၠိတဖၣ် (ဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢအိၣ်ဒီးယံာ်ထၢ Covid တဖၣ်)
သုးကျဲၤပၢၤဃာ် နဂံၢ်နဘါတက့ၢ်. တၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ် လၢအကဲထီၣ်အါတက့ၢ်တမံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်လီၤဘှံးလီၤဘှါ အါစုအါဘျီ, လီၤလီၤဆီဆီ ဖဲတၢ်ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါလၢ နီၢ်ခိဒီးသးတၢ်ဆိကမိၣ်အဝံၤန့ၣ်လီၤ. ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးပၢၤဃာ်နဂံၢ်နဘါ ဒီးအိၣ်ဘှံးခဲအံၤခဲအံၤ လၢဒီတနံၤညါအတီၢ်ပူၤတက့ၢ်.
မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃး 4 P တဖၣ် ဘၣ်ဃးတၢ်သုးကျဲၤပၢဃာ်နဂံၢ်နဘါ ဃုာ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID ဖဲအံၤ- 120-066 - ယံာ်ထၢ-COVID "4 P's" ဖိးစထၢၣ် - 8.5x11 - လါယူၤ 2023 (wa.gov) (အဲကလံးကျိာ်)
ယံာ်ထၢ COVID ဒီးနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဆူၣ်တကျၢၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်တဖၣ်
ယံာ်ထၢ COVID အံၤအဒုးကဲထီၣ်သ့ နီၢ်ခိဒီးသးတၢ်ဆိကမိၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ. လၢ Americans with Disabilities Act (ADA, ပှၤအမဲရကၤဖိလၢ အိၣ်ဒီးနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဆူၣ်တကျၢၤတဖၣ်သဲစး) အဖီလာ်န့ၣ် တၢ်အံၤကဲထီၣ် နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဆူၣ်တကျၢၤတမံၤ သ့န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဒီသဒၢအီၤလၢသဲစးသ့ ဒ်သိးအသုတဘၣ်တၢ်ကွၢ်တလီၤအီၤလၢ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဆူၣ်တကျၢၤ အဃိန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်ကသ့ တၢ်သုးကျဲၤဆီၣ်ထွဲလၢအကြၢးဘၣ်တဖၣ် လၢမုၢ်ဝဲၤတၢ်မၤ, ကီၢ်စဲၣ်, ဒီးလီၢ်ကဝီၤပဒိၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟံစုနဲၣ်ကျဲၤလၢ “ယံာ်ထၢ COVID” ဒ်အမ့ၢ်၀ဲဒၣ်က့ၢ်ကွဲၤလၢ ADA အဖီလာ် (အိၣ်ထဲအဲလံးကျိာ်)
ယံာ်ထၢ COVID ဒီး တၢ်အိၣ်ဒီးဟုးသး
ပှၤအိၣ်ဒီးဟုးသး မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအိၣ်ထီၣ်ဟုးသးသီတဖၣ်န့ၣ် ခွဲးယာ်အိၣ်အါလၢ အကဆိက့နးနးလၢ COVID-19 အဃိသ့န့ၣ်လီၤ. COVID-19 ဒုးအိၣ်ထီၣ်သ့ တၢ်ဂ့ၢ်ပိာ်ထွဲကီခဲတဖၣ်လၢ အမၤဘၣ်ဒိ တၢ်အိၣ်ထီၣ်ဒီးဟုးသး မ့တမ့ၢ် ဖိသၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအိၣ်ဒီးဟုးသး ဒီးဒုးအီဖိနုၢ်တဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အီၤလၢ ကဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး တၢ်အံၤပူၤဖျဲးဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤအိၣ်ဒီးဟုးသးတဖၣ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယံာ်ထၢ COVID သ့န့ၣ်လီၤ. တုၤခဲအံၤ တၢ်မၤလိတၢ်အဖၢမုၢ် ဘၣ်ဃးယံာ်ထၢ COVID အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ် ဖဲဟုးသးကတီၢ်ဒီး အဝံၤန့ၣ်လီၤ
ယံာ်ထၢ COVID ဒီး သးစၢ်
သးစၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဆိက့လၢ ယံာ်ထၢ COVID အဃိသ့န့ၣ်လီၤ. သးစၢ်တဖၣ် လၢအလီၤဘှံးလီၤဘှါညီနုၢ် မ့တမ့ၢ် သးစၢၢ်ဆၢတၢ်ကီတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ကီခဲလၢ တၢ်မၤသကိးတၢ်လၢကၠိ ဒီးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. သးစၢ်ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ဆါက့ၢ်ပနီၣ်တဖၣ် တမ့ၢ်ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်.
ဖိသၣ်လၢအိၣ်ဒီး ယံာ်ထၢ COVID တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဖျိးစိကြၢးဘၣ်ဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်သ့ၣ်လီၤဆီ, တၢ်ဒီသဒၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢဘၣ်ထွဲတဖၣ်လၢ ကီၢ်စၢဖှိၣ်သဲစးတဖၣ် ခံထံၣ်အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆဲးန့ၢ်သးစၢ်တဖၣ် ကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 မ့ၢ်ကျဲဂ့ၤကတၢၢ်လၢ ကတြီဆၢ ယံာ်ထၢ COVID လၢသးစၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ် ဖဲအံၤတက့ၢ်.
တၢ်အိၣ်ယၢၤမၤစၢၤတဖၣ် လၢပှၤတဝၢအဂီၢ်
- ယံာ်ထၢ COVID အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိတဖၣ် (CDC)
- တၢ်အိၣ်မူဃုာ်ဒီးယံာ်ထၢ COVID (CDC)
- ဒီသဒၢနနီၢ်ကစၢ်လၢ ယံာ်ထၢ COVID: ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ (PDF) (အဲကလံးကျိာ်)
- တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤတၢ်ဖဲ COVID ဝံၤအလီၢ်ခံ (UW Medicine) (အဲကလံးကျိာ်)
တၢ်အိၣ်ယၢၤမၤစၢၤတဖၣ်လၢ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ဒီးကမျၢၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်
- အိၣ်မုာ်ထီၣ်က့ၤ- တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါ COVID အဂ့ၢ် ဒ်သိးကမၤဂ့ၤထီၣ် တၢ်အိၣ်မုာ်ထီၣ်က့ၤအဂီၢ် (အဲကလံးကျိာ်)
- ကသံၣ်ဂ့ၢ်ဝီတၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖး ယံာ်ထၢ COVID အဂ့ၢ် (CDC) (အဲကလံးကျိာ်)
- CDC စဲအ့ၣ်ဒီး ကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်သုးဘူးကျဲဆူ ယံာ်ထၢCOVID (အဲကလံးကျိာ်)
- ယံာ်ထၢ COVID တၢ်ဃုမၤလိပှၤတဖၣ်အတၢ်အိၣ်မူလၢဟံၣ် (CDC) (အဲကလံးကျိာ်)
- Power of Providers (POP, ပှၤတိစၢၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်အစိကမီၤ) တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢအ့ၣ်ထၢၣ်နဲး (အဲကလံးကျိာ်)
- တၢ်တယာ် COVID-19 တၢ်အိၣ်သး အတၢ်ဝံတၢ်ယိးဒီးတၢ်ရၤလီၤအသးလၢ Washington ကီၢ်စဲၣ်, လါမာ်ရှး 2020–လါအီးကထိဘၢၣ် 2023 (CDC) (အဲကလံးကျိာ်)
- ယံာ်ထၢ COVID အခီပညီတၢ်ကွဲးဖျါ (2024) (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine) (အဲကလံးကျိာ်)
- ယံာ်ထၢ COVID ဒီးတၢ်တံာ်တာ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဘၣ်ထွဲဒီး ယံာ်ထၢ COVID လၢပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ်အကျါ, ခီဖျိ Jurisdiction — ကီၢ်စၢဖှိၣ်အမဲရကၤ, 2023 (CDC) (အဲကလံးကျိာ်)
တၢ်အိၣ်ယၢၤမၤစၢၤတဖၣ် လၢပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်
- ဒီသဒၢနနီၢ်ကစၢ်လၢ ယံာ်ထၢ COVID- ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတက့ၢ် (အဲကလံးကျိာ်) (PDF)
- 120-066 - Long-COVID "4 P's" ဖိးစထၢၣ် - 8.5x11 - လါယူၤ 2023 (wa.gov) (အဲကလံးကျိာ်)
- တၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိးပီးလီအဘိၣ် တၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိးပီးလီအဘိၣ် (အဲကလံးကျိာ်ဒီးစပ့ၣ်ကျိာ်) လၢ California Department of Public Health (CDPH, California ဆူၣ်ချ့ဝဲၤကျိၤ). ပၣ်ဃုာ် ဆိရှၢၣ်မံဒံၣ်ယၢၣ်တၢ်ဂီၤတဖၣ်.